ADALET NEDİR?
5 Nisan 2022 Salı
/
No Comments
ADALET MÜLKÜN TEMELİDİR
Bu klasik anlamıyla adalet, hem bir durumu, hem de insanların davranışlarını tanımlar ve kapsayıcı bir nitelik taşır. Böyle olduğu için klasik adalet kavramı hem ahlaki, hem de dinsel bir anlama sahiptir. Adalet kavramı yalnızca örf ve âdete, hukuka ve yasalara uygunluktan ibaret görüldüğü takdirde, bir ahlaki kavram olma niteliğini yitirir. Oysa adalet, en yüce, nesnel ve mutlak bir değerin anlatımı olarak, insanın davranışını ahlaki açıdan inceleyen ve eleştiren bir düşünceyi içerir.
Platon’a göre adalet, en üst düzeydeki uyumlu bir düzen anlamında, en yüce ve kapsamlı bir erdem, insanın ve devletin temel davranış kuralıdır. Aristoteles, adaletin tanımladığı erdemin eşitlik ve ölçülülük anlamını taşıdığını ileri sürmüştür. Bu hukuk düzeni, kendiliğinden adaletli olma niteliği taşımaz. Hukuk düzeni, ancak zayıfları koruyucu bir güvenlik düşüncesine dayanıyorsa adaletlidir. Toplum içerisindeki çıkar çatışmalarında hukukun işlevi, bu çatışmaları bir veri olarak kabul ederek bunları yansıtmak değil, bunlar arasında farklı bir değerlendirme yapmaktır. Bunun ise, ancak toplumsal yaşamın bir değerlendirme ölçüsü olan adalete göre yapılması gerekir.
Adaletle hukuk düzeni çoğunlukla örtüşmez. Hukuk, adalete hizmet ederse de onu tam ve eksiksiz bir biçimde gerçekleştiremez. Örneğin yasâların genelliği ile onların uygulanacakları olayların özelliği arasında belirgin bir fark ve sürekli bir gerginlik vardır. Çünkü yasal düzenlemeler, kapsadıkları olayları, ancak bu tipik özellikleriyle ele alırlar. Bu nedenle yasaların somut olaya uygulanması sürecinde, tamamlayıcı bir öğe olarak hakkaniyet gözardı edilemez. Hakkaniyet, yasa uygulayıcının bakışını somut olayın tipik olmayan özelliğine yöneltir. Yasanın genelliğinde noksan olanı, uygulamada düzeltici bir yaklaşımla tamamlamak, adaletin gereğidir.
Aristoteles’ten beri kabul edildiği gibi, adaletin denkleştirici ve dağıtıcı olmak üzere iki türü vardır. Denkleştirici adalet (Iustitia commutativa), özellikle bireyler arasında eşya ve hizmet alışverişinde söz konusu olan, aritmetik eşitliğe dayalı bir adalet türüdür. Edime karşı eşit edim, mala karşı eşdeğer fiyat, zarara eşit tazminat biçiminde tanımlanan bu adalete, “alışveriş adaleti” de denir. Buna karşılık, dağıtıcı adalet (Iustitia distributiva), herkese hakettiğini vermek biçiminde tanımlanan orantılı bir eşitlik düşüncesinin ürünüdür. Buna göre eşitler eşit, eşit olmayanlar da farklı işlem görmeli, böylece herkes hakettiğine kavuşmalıdır. Denkleştirici adaletin dayandığı aritmetik eşitlik, herkese eşit olanın verilmesi anlamını taşıdığı için, kendisi eşitliğin bozulmasına neden olur. Güçlüyle güçsüzü eşit görmek ve eşit işlem yapmak, eşitsizliğin ve dolayısıyla adaletsizliğin ta kendisidir. Bu nedenledir ki, kazanç üzerinden alınan dolaysız vergi adaletli olduğu halde, tüketim üzerinden alman dolaylı vergi orantılı eşitliğe ve ona dayanan dağıtıcı adalete uygun düşmez.
Günümüzde adalet, dağıtıcı adalet anlayışına uygun bir özgül anlam kazanmıştır. Buna göre adaletli davranış, herkese haket- tiğini verme hususundaki bir iradeden kaynaklanan davranıştır.
Kaynak: Ana Britannica
Osmanlı'da Adalet ve Hoşgörü
Tarihte hiçbir devlete nasip olmayacak kadar uzun ömürlü devletler kuran Türkler, sınırları Asya. Afrika ve Avrupa’ya kadar uzanan ihtişamlı imparatorluklar kurmuş ve idaresi altındaki 30'dan fazla ırk ve dine mensup insana adaletli ve hoşgörülü davranmıştır.
Türk Milleti tarihinde hiçbir zaman devletsiz yaşamamıştır. Tarihte hiçbir devlete nasip olmayacak kadar uzun ömürlü devletler kuran Türkler, sınırları Asya. Afrika ve Avrupa’ya kadar uzanan ihtişamlı imparatorluklar kurmuş ve idaresi altındaki çeşitli ırk ve dinden insanlara adeletli ve hoşgörülü davranmıştır. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu, sınırları içerisinde çeşitli dinlerden 30’u aşkın ırkın mensubu huzur ve güven içerisinde yaşamış kimsenin inanç ve geleneklerine karışılmamıştır. Osmanlı sınırları içerisinde bulunan hiçbir millet sömürge muamelesi görmemiş, her milllete Osmanlı kültür ve medeniyeti götürülmüş, ekonomik ve sosyal yönden gelişmelerine zemin hazırlanmıştır.
ADALET SÖZLERİ
Bir saatlik adalet,yetmiş yıllık ibadetin yerini tutar. Hz. Muhammed(s.a.v)
*
Adalet mülkün temelidir. Hz. Ömer
*
Adalet ve eşitliği gözetmek siyasetlerin en iyisidir. Hz. Ali
*
Kaplan adamı öldürmek isterse adı vahşilik, adam kaplanı öldürmek isterse adı spor olur. Suç ile adalet arasındaki fark da bundan büyük değildir. Bernard Shaw
*
Adalet, halkın dirliği ve düzeni, idarecilerin ise süsü ve güzelliğidir. Hz. Ali
*
Adalet de tıpkı yılanlar gibi, yalnızca çıplak ayaklıları ısırıyor. Eduardo Galeano
*
Adaletin yasalarında bile mutlaka adaletsiz bir taraf vardır. Jean-J. Rousseau
*
Adil sözcüğü eşit anlamına gelmez. Adil; herkesin ihtiyacı olanı almasıdır, eşit ise herkesin aynı şeyi almasıdır ve bu da her zaman adil değildir. A. İvey
*
Bir ülkede adaletin varlığı kişinin kendini özgürce ifade etmesinden anlaşılır. Bir ülkede adaletsizliğin varlığı ise kişilerin başına buyruk davranışından anlaşılır. Konfüçyüs
*
Bir kişiye karşı yapılmış haksızlık, bütün insanlığa karşı yapılmış haksızlık demektir. Emile Zola
*
Elde edilecek bir menfaati olduğu halde adaleti düşünen, tehlike karşısında hiçe sayan, verdiği sözü unutmayan; tam bir insandır. Konfüçyüs
*
Zayıf, daima adalet ve eşitlik ister, hâlbuki bunlar kuvvetlinin umurunda bile değildir. Yunan Filozof Aristoteles
*
Bir toplumda yasalar bir kişinin isteğine göre hazırlanırsa; o toplumda insanlık ve adalet bulamazsınız. Oscar Wilde
*
Kendi kendini aldatmak, başkalarını kandırmak kadar basit değildir ve insan içindeki adaletten ürkmeye başlar. Peyami Safa
avukatlar günü, adalet nedir, adalet anlamı, hz ömer adaleti, adalet sözleri, osmanlıda adalet, osmanlıda hoşgörü, hz ömer sözleri, hz ali sözleri, altın sözler, aristotales sözleri, konfüçyüz sözleri
Adalet mülkün temelidir. Hz. Ömer
*
Adalet ve eşitliği gözetmek siyasetlerin en iyisidir. Hz. Ali
*
Kaplan adamı öldürmek isterse adı vahşilik, adam kaplanı öldürmek isterse adı spor olur. Suç ile adalet arasındaki fark da bundan büyük değildir. Bernard Shaw
*
Adalet, halkın dirliği ve düzeni, idarecilerin ise süsü ve güzelliğidir. Hz. Ali
*
Adalet de tıpkı yılanlar gibi, yalnızca çıplak ayaklıları ısırıyor. Eduardo Galeano
*
Adaletin yasalarında bile mutlaka adaletsiz bir taraf vardır. Jean-J. Rousseau
*
Adil sözcüğü eşit anlamına gelmez. Adil; herkesin ihtiyacı olanı almasıdır, eşit ise herkesin aynı şeyi almasıdır ve bu da her zaman adil değildir. A. İvey
*
Bir ülkede adaletin varlığı kişinin kendini özgürce ifade etmesinden anlaşılır. Bir ülkede adaletsizliğin varlığı ise kişilerin başına buyruk davranışından anlaşılır. Konfüçyüs
*
Bir kişiye karşı yapılmış haksızlık, bütün insanlığa karşı yapılmış haksızlık demektir. Emile Zola
*
Elde edilecek bir menfaati olduğu halde adaleti düşünen, tehlike karşısında hiçe sayan, verdiği sözü unutmayan; tam bir insandır. Konfüçyüs
*
Zayıf, daima adalet ve eşitlik ister, hâlbuki bunlar kuvvetlinin umurunda bile değildir. Yunan Filozof Aristoteles
*
Bir toplumda yasalar bir kişinin isteğine göre hazırlanırsa; o toplumda insanlık ve adalet bulamazsınız. Oscar Wilde
*
Kendi kendini aldatmak, başkalarını kandırmak kadar basit değildir ve insan içindeki adaletten ürkmeye başlar. Peyami Safa
avukatlar günü, adalet nedir, adalet anlamı, hz ömer adaleti, adalet sözleri, osmanlıda adalet, osmanlıda hoşgörü, hz ömer sözleri, hz ali sözleri, altın sözler, aristotales sözleri, konfüçyüz sözleri
